به گزارش پایگاه خبری طلوع سیاست
۲۴ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۷ که مصادف با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بود رهبر معظم انقلاب با صدور بیانیه گام انقلاب که به‌عنوان نقشه راه کشور برای ۴۰ سال آینده نام‌گذاری شد، با ارائه تصویری روشن و منطقی از گذشته انقلاب، به تبیین ویژگی‌های مسیر پرافتخار پیموده شده
۲۴ بهمن‌ماه سال
۱۳۹۷ که مصادف با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بود رهبر معظم انقلاب با
صدور بیانیه گام انقلاب که به‌عنوان نقشه راه کشور برای ۴۰ سال آینده
نام‌گذاری شد، با ارائه تصویری روشن و منطقی از گذشته انقلاب، به تبیین
ویژگی‌های مسیر پرافتخار پیموده شده در ۴۰ سال گذشته پرداخته و با ترسیم
نقشه راه آینده نظام اسلامی در چارچوب «نظریه نظام انقلابی» متکی بر «تلاش و
مجاهدت جوانان ایران اسلامی» مسیر آینده کشور به‌سوی تحقق آرمان «ایجاد
تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه)» را
چهله دوم ترسیم نمودند.
معظم له پس از صدور بیانیه گام دوم در سال
۱۳۹۷، در سال‌های بعد با انتخاب شعار‌های سال و همچنین توصیه‌های مختلفی که
به دولتمردان و دیگر مسئولان نظام، اساتید دانشگاه ها، نخبگان و دانشجویان
داشتند، تلاش نموده‌اند تا با هدایت مجموعه‌های نظام و اصلاح راهبرد‌ها و
برنامه ها، زمینه‌های تحقق اهداف و توصیه‌های مطرح‌شده در بیانیه را در
کشور ایجاد کرده تا زمینه‌های وصول به اهداف عالیه بیانیه را تسهیل کنند و
در این میان تحقق شعار سال ۱۴۰۱ می‌تواند نقش مهمی در پیاده‌سازی توصیه‌های
بیانیه گام دوم داشته باشد.
رهبر معظم انقلاب در آن بیانیه پس از بیان
ویژگی‌های انقلاب اسلامی و تبیین شرایط کشور قبل از پیروزی انقلاب اسلامی،
با برشمردن برکات و دستاورد‌های انقلاب اسلامی و ظرفیت‌های طبیعی و انسانی
کم‌نظیر و منابع عظیم زیرزمینی، برنامه‌های آینده کشور را در هفت توصیه به
جوانان در آغاز گام دوم انقلاب مورد تأکید قراردادند، این توصیه‌ها عبارت
بودند از ۱) علم و پژوهش؛ ۲) معنویت و اخلاق؛ ۳) اقتصاد؛ ۴) عدالت و مبارزه
با فساد؛ ۵) استقلال و آزادی؛ ۶) عزت ملّی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن و
۷) سبک زندگی. سهم شعار سال ۱۴۰۱ در تحقق بیانیه گام دوم را در مقایسه
تطبیقی با توصیه‌های هفتگانه در بیانیه گام دوم در دو توصیه اول و سوم
بیانیه گام دوم برجسته‌تر از سایر توصیه‌هاست، اگرچه به‌طور غیرمستقیم به
عملی شدن توصیه‌های دیگر نیز کمک می‌کند.
اولین توصیه رهبری معظم
انقلاب در بیانیه گام دوم «علم و پژوهش» است. ایشان در تبیین این توصیه در
بیانیه گام دوم مرقوم نموده‌اند: «دانش، آشکار‌ترین وسیله عزت و قدرت یک
کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود
که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست‌ساله فراهم کند و باوجود
تهیدستی در بنیان‌های اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع
عقب‌مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آن‌ها را به دست گیرد. ما
به سوءاستفاده از دانش مانند آنچه غرب کرد، توصیه نمی‌کنیم، امّا مؤکداً به
نیاز کشور به جوشاندن چشمه دانش در میان خود اصرار می‌ورزیم. ایشان در بخش
دیگری از بیانیه، علم و فنّاوری را یکی از موتور‌های پیشران کشور دانسته و
با اشاره به دستاورد‌های کشور در عرصه‌های علمی و فناوری از جوانان و
نخبگان کشور می‌خواهند که «به پا خیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از
جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است ناکام‌سازید.»
توصیه دیگر رهبر معظم انقلاب در بیانیه
گام دوم اقتصاد است، ایشان با تأکید بر اینکه اقتصاد یک نقطه کلیدی
تعیین‌کننده است، با تأکید بر تقویت اقتصاد مستقل کشور که مبتنی بر تولید
انبوه و باکیفیت، و توزیع عدالت محور، و مصرف به‌اندازه و بی اسراف، و
مناسبات مدیریتی خردمندانه است، خاطرنشان می‌کنند که باید برنامه‌های
اجرایی برای همه بخش‌های آن تهیه و باقدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیت، در
دولت‌ها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولد شدن و
دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدی گری نکردن دولت، برون‌گرایی
با استفاده از ظرفیت‌هایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخش‌های مهم این
راه‌حل‌ها است. ایشان سپس تأکید می‌کنند: بی‌گمان یک مجموعه جوان و دانا و
مؤمن و مسلط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این
مقاصد برسند. دوران پیش‌رو باید میدان فعالیت چنین مجموعه‌ای باشد.
با
مروری بر کلیدواژه‌های اصلی شعار سال ۱۴۰۱ یعنی «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال
آفرین» که مبتنی بر آن دو توصیه مورداشاره رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام
دوم است، سهم شعار سال را در تحقق گام‌های بیانیه بهتر می‌توان درک کرد،
زیرا تولید کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. یعنی مهم‌ترین مسائل اقتصادی
کشور را مسئله تولید، رواج تولید ملّی و رونق تولید ملّی، حل می‌کند و رفاه
عمومی ایجاد می‌کند. علاوه براین دارای تأثیرات روانی است؛ اعتمادبه‌نفس
ملّی را بالا می‌برد، احساس عزتمندی را در ملّت به وجود می‌آورد؛ و با
تقویت امید و اعتماد ملی، سرمایه اجتماعی نظام را بالابرده و نقش
بازدارنده‌ای را در برابر جنگ ترکیبی و همه‌جانبه دشمنان که اعتماد مردم
به‌نظام اسلامی را هدف گرفته است، دارد.
تولیدی که باید با تمرکز بر
«نگاه دانشی، بینشی و علمی برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان» محقق شود، نکته‌ای
که رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات نوروزی خود می‌فرمایند: «حرف امروز
من این است که برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور، به‌طور
قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت بکنیم؛ «اقتصاد دانش‌بنیان» یعنی
چه؟ یعنی اینکه دانش و فناوری پیشرفته نقش‌آفرینی فراوان و کاملی داشته
باشد در همه عرصه‌های تولید. «همه عرصه‌های تولید» که عرض می‌کنیم، یعنی
حتّی انتخاب آن کار تولیدی؛ چون لزومی ندارد که انسان همه کار‌های تولیدی
را انجام بدهد. انتخاب آن کار تولیدی هم [باید]برخاسته از نگاه دانشی و
بینشی و علمی باشد؛ این معنای اقتصاد دانش‌بنیان است که در همه عرصه‌های
اقتصاد دخالت داشته باشد. اگر ما این سیاست را دنبال کردیم و دانش را پایه و
زمینه اقتصاد کشور قراردادیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش
دادیم، منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت.
سند «گام
دوم انقلاب» را باید فراتر از یک «بیانیه» و درواقع یک «دکترین» و راهکار
برای عمل در دهه پنجم انقلاب در نظر گرفت؛ دکترینی که هسته مرکزی آن «سپردن
کار به جوان‌ها» برای «یک پیشرفت همه‌جانبه» است؛ و گام‌های مکمل آن
برنامه‌های سالانه است که در شعار‌های سال، برنامه مرحله‌ای و سالانه کشور
را تعیین می‌کند و اکنون این وظیفه مجلس و دولتمردان و نخبگان کشور است که
از یک‌سو برنامه‌های کشور را با آن تطبیق داده و با بسیج ظرفیت‌ها و
امکانات کشور آن را عملی سازند. اما آنچه تحقق شعار سال و توصیه‌های بیانیه
گام دوم را در شرایط کنونی امکانپذیرتر از سال‌های گذشته کرده است تجربه
گران‌قدر مردم و مسئولان در شناخت ریشه‌ها و ضعف‌های سال‌های گذشته است که
باروی کار آوردن دولت سیزدهم و تغییر ریل دستگاه‌های اجرایی کشور گام اولیه
و البته لازم را برداشته و طبعاً الگو‌گیری از سایر عرصه‌ها نظیر دفاعی که
قابلیت و توانمندی کشور در آن به اثبات رسیده است، قادر به برداشتن
گام‌های بلند در این میدان خواهند بود و البته این امر مستلزم طراحی و
سیاست‌گذاری همه دستگاه‌های اجرایی، تقویت ظرفیت‌های آموزشی و پژوهشی،
ایجاد نهضت به‌کارگیری نخبگان و فارغ‌التحصیلان، و رفع موانع پیش روی
شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود.
۱۳۹۷ که مصادف با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بود رهبر معظم انقلاب با
صدور بیانیه گام انقلاب که به‌عنوان نقشه راه کشور برای ۴۰ سال آینده
نام‌گذاری شد، با ارائه تصویری روشن و منطقی از گذشته انقلاب، به تبیین
ویژگی‌های مسیر پرافتخار پیموده شده در ۴۰ سال گذشته پرداخته و با ترسیم
نقشه راه آینده نظام اسلامی در چارچوب «نظریه نظام انقلابی» متکی بر «تلاش و
مجاهدت جوانان ایران اسلامی» مسیر آینده کشور به‌سوی تحقق آرمان «ایجاد
تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه)» را
چهله دوم ترسیم نمودند.
معظم له پس از صدور بیانیه گام دوم در سال
۱۳۹۷، در سال‌های بعد با انتخاب شعار‌های سال و همچنین توصیه‌های مختلفی که
به دولتمردان و دیگر مسئولان نظام، اساتید دانشگاه ها، نخبگان و دانشجویان
داشتند، تلاش نموده‌اند تا با هدایت مجموعه‌های نظام و اصلاح راهبرد‌ها و
برنامه ها، زمینه‌های تحقق اهداف و توصیه‌های مطرح‌شده در بیانیه را در
کشور ایجاد کرده تا زمینه‌های وصول به اهداف عالیه بیانیه را تسهیل کنند و
در این میان تحقق شعار سال ۱۴۰۱ می‌تواند نقش مهمی در پیاده‌سازی توصیه‌های
بیانیه گام دوم داشته باشد.
رهبر معظم انقلاب در آن بیانیه پس از بیان
ویژگی‌های انقلاب اسلامی و تبیین شرایط کشور قبل از پیروزی انقلاب اسلامی،
با برشمردن برکات و دستاورد‌های انقلاب اسلامی و ظرفیت‌های طبیعی و انسانی
کم‌نظیر و منابع عظیم زیرزمینی، برنامه‌های آینده کشور را در هفت توصیه به
جوانان در آغاز گام دوم انقلاب مورد تأکید قراردادند، این توصیه‌ها عبارت
بودند از ۱) علم و پژوهش؛ ۲) معنویت و اخلاق؛ ۳) اقتصاد؛ ۴) عدالت و مبارزه
با فساد؛ ۵) استقلال و آزادی؛ ۶) عزت ملّی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن و
۷) سبک زندگی. سهم شعار سال ۱۴۰۱ در تحقق بیانیه گام دوم را در مقایسه
تطبیقی با توصیه‌های هفتگانه در بیانیه گام دوم در دو توصیه اول و سوم
بیانیه گام دوم برجسته‌تر از سایر توصیه‌هاست، اگرچه به‌طور غیرمستقیم به
عملی شدن توصیه‌های دیگر نیز کمک می‌کند.
اولین توصیه رهبری معظم
انقلاب در بیانیه گام دوم «علم و پژوهش» است. ایشان در تبیین این توصیه در
بیانیه گام دوم مرقوم نموده‌اند: «دانش، آشکار‌ترین وسیله عزت و قدرت یک
کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود
که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست‌ساله فراهم کند و باوجود
تهیدستی در بنیان‌های اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع
عقب‌مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آن‌ها را به دست گیرد. ما
به سوءاستفاده از دانش مانند آنچه غرب کرد، توصیه نمی‌کنیم، امّا مؤکداً به
نیاز کشور به جوشاندن چشمه دانش در میان خود اصرار می‌ورزیم. ایشان در بخش
دیگری از بیانیه، علم و فنّاوری را یکی از موتور‌های پیشران کشور دانسته و
با اشاره به دستاورد‌های کشور در عرصه‌های علمی و فناوری از جوانان و
نخبگان کشور می‌خواهند که «به پا خیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از
جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است ناکام‌سازید.»
توصیه دیگر رهبر معظم انقلاب در بیانیه
گام دوم اقتصاد است، ایشان با تأکید بر اینکه اقتصاد یک نقطه کلیدی
تعیین‌کننده است، با تأکید بر تقویت اقتصاد مستقل کشور که مبتنی بر تولید
انبوه و باکیفیت، و توزیع عدالت محور، و مصرف به‌اندازه و بی اسراف، و
مناسبات مدیریتی خردمندانه است، خاطرنشان می‌کنند که باید برنامه‌های
اجرایی برای همه بخش‌های آن تهیه و باقدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیت، در
دولت‌ها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولد شدن و
دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدی گری نکردن دولت، برون‌گرایی
با استفاده از ظرفیت‌هایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخش‌های مهم این
راه‌حل‌ها است. ایشان سپس تأکید می‌کنند: بی‌گمان یک مجموعه جوان و دانا و
مؤمن و مسلط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این
مقاصد برسند. دوران پیش‌رو باید میدان فعالیت چنین مجموعه‌ای باشد.
با
مروری بر کلیدواژه‌های اصلی شعار سال ۱۴۰۱ یعنی «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال
آفرین» که مبتنی بر آن دو توصیه مورداشاره رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام
دوم است، سهم شعار سال را در تحقق گام‌های بیانیه بهتر می‌توان درک کرد،
زیرا تولید کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. یعنی مهم‌ترین مسائل اقتصادی
کشور را مسئله تولید، رواج تولید ملّی و رونق تولید ملّی، حل می‌کند و رفاه
عمومی ایجاد می‌کند. علاوه براین دارای تأثیرات روانی است؛ اعتمادبه‌نفس
ملّی را بالا می‌برد، احساس عزتمندی را در ملّت به وجود می‌آورد؛ و با
تقویت امید و اعتماد ملی، سرمایه اجتماعی نظام را بالابرده و نقش
بازدارنده‌ای را در برابر جنگ ترکیبی و همه‌جانبه دشمنان که اعتماد مردم
به‌نظام اسلامی را هدف گرفته است، دارد.
تولیدی که باید با تمرکز بر
«نگاه دانشی، بینشی و علمی برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان» محقق شود، نکته‌ای
که رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات نوروزی خود می‌فرمایند: «حرف امروز
من این است که برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور، به‌طور
قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت بکنیم؛ «اقتصاد دانش‌بنیان» یعنی
چه؟ یعنی اینکه دانش و فناوری پیشرفته نقش‌آفرینی فراوان و کاملی داشته
باشد در همه عرصه‌های تولید. «همه عرصه‌های تولید» که عرض می‌کنیم، یعنی
حتّی انتخاب آن کار تولیدی؛ چون لزومی ندارد که انسان همه کار‌های تولیدی
را انجام بدهد. انتخاب آن کار تولیدی هم [باید]برخاسته از نگاه دانشی و
بینشی و علمی باشد؛ این معنای اقتصاد دانش‌بنیان است که در همه عرصه‌های
اقتصاد دخالت داشته باشد. اگر ما این سیاست را دنبال کردیم و دانش را پایه و
زمینه اقتصاد کشور قراردادیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش
دادیم، منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت.
سند «گام
دوم انقلاب» را باید فراتر از یک «بیانیه» و درواقع یک «دکترین» و راهکار
برای عمل در دهه پنجم انقلاب در نظر گرفت؛ دکترینی که هسته مرکزی آن «سپردن
کار به جوان‌ها» برای «یک پیشرفت همه‌جانبه» است؛ و گام‌های مکمل آن
برنامه‌های سالانه است که در شعار‌های سال، برنامه مرحله‌ای و سالانه کشور
را تعیین می‌کند و اکنون این وظیفه مجلس و دولتمردان و نخبگان کشور است که
از یک‌سو برنامه‌های کشور را با آن تطبیق داده و با بسیج ظرفیت‌ها و
امکانات کشور آن را عملی سازند. اما آنچه تحقق شعار سال و توصیه‌های بیانیه
گام دوم را در شرایط کنونی امکانپذیرتر از سال‌های گذشته کرده است تجربه
گران‌قدر مردم و مسئولان در شناخت ریشه‌ها و ضعف‌های سال‌های گذشته است که
باروی کار آوردن دولت سیزدهم و تغییر ریل دستگاه‌های اجرایی کشور گام اولیه
و البته لازم را برداشته و طبعاً الگو‌گیری از سایر عرصه‌ها نظیر دفاعی که
قابلیت و توانمندی کشور در آن به اثبات رسیده است، قادر به برداشتن
گام‌های بلند در این میدان خواهند بود و البته این امر مستلزم طراحی و
سیاست‌گذاری همه دستگاه‌های اجرایی، تقویت ظرفیت‌های آموزشی و پژوهشی،
ایجاد نهضت به‌کارگیری نخبگان و فارغ‌التحصیلان، و رفع موانع پیش روی
شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود.
