آسیب‌شناسی طرح مجلس برای «انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان»

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی و آسیب‌شناسی طرح عده‌ای از نمایندگان برای «انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان» پرداخته و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه کرده است.

در مقدمه این گزارش آمده است: 

«کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، در زمره کشورهای با محدودیت منابع آب قلمداد می شود و به همین دلیل نیز این ماده حیاتی در ایران، یکی از مهم ترین ارکان توسعه کشور است که توسعه سایر بخش ها در گرو بهره برداری پایدار از آن است. در کشور ایران کمبود منابع آبی همواره به عنوان یک عامل محدود کننده فعالیت ها مطرح بوده است. با توجه به روند رو به رشد جمعیت کشور و تشدید نیاز بخش های مختلف، افزایش مصرف آب بخش های شهری، روستایی و صنعتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. آب در فرایند توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر منطقه، نقش عمده و کلیدی دارد. افزایش تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی، توسعه مراکز جمعیت شهری و روستایی و بهبود ارتقای کیفیت زندگی در گرو مدیریت و توسعه پایدار است».

طرح «انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان» با هدف تأمین آب استان سیستان و بلوچستان در تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۹۹ با امضای ۱۰۲ نفر از نمایندگان، به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است. هدف از ارائه این طرح رفع مشکلات ناشی از کمبود آب مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان از طریق شیرین سازی و انتقال آب دریا به مناطق بحرانی استان و با اولویت شهرهای زاهدان و زابل عنوان شده است.

یک ضرورت زیست محیطی و امنیتی در جنوب شرق

در این گزارش، با اشاره به ضرورت اجرای طرح تاکید شده است؛ استفاده از ظرفیت آب دریا و شیرین‌سازی آن به منظور تأمین آب مناطق بحرانی، موضوعی است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. درحال حاضر کشورهای حاشیه خلیج فارس و ازجمله عربستان سهم بالایی از شیرین‌سازی آب دریا را بهخود اختصاص دادهاند. درحالیکه سهم ایران در این زمینه تنها ۲ درصد است. در قانون برنامه پنجساله ششم توسعه (در ماده ۳۶) نیز به استفاده از پتانسیل آب دریا جهت تأمین آب آشامیدنی مناطق جنوبی اشاره و مقرر شده است تا پایان اجرای قانون برنامه ششم توسعه حداقل ۳۰ درصد آب آشامیدنی مناطق جنوبی کشور از طریق شیرین کردن آب دریا تأمین شود.

اگرچه شیرینسازی و انتقال آب ممکن است برخی مشکلات زیست محیطی را نیز به همراه داشته باشد، اما وضعیت آب مناطق شرقی و جنوب شرقی به حدی بحرانی است که حفظ امنیت آبی این منطقه از اولویت بالاتری برخوردار است؛ زیرا امنیت آبی، امنیت منطقه را به دنبال خواهد داشت. در عین حال جهت به حداقل رساندن تبعات مخرب زیست محیطی باید مطالعات جامع و اقدامات لازم نیز صورت گیرد.

ایرادات فنی طرح

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، این طرح از نظر فنی واجد ایراداتی است. از جمله اینکه:

– در متن طرح به حجم آب مورد نیاز جهت شیرین‌سازی و انتقال اشاره نشده است.

– مبدأ و مقصد دقیق برای انتقال آب مشخص نیست و از این نظر ابهام دارد.

– مسیر انتقال آب مشخص نشده و نویسندگان طرح هیچ اشاره ای به نحوه انتقال آب نکرده اند. بنابراین با توجه به مشخص نبودن نحوه انتقال و مسیر آن، برآورد هزینه‌های طرح نیز میسر نخواهد بود.

 – موارد مصرف آب در متن طرح مشخص نشده است. انتقال آب می‌تواند با هدف تأمین آب در بخش شرب، کشاورزی، صنعت و یا محیط زیست انجام پذیرد. لذا در متن طرح باید به موارد مصرف و هدف از انتقال آب اشاره شود چرا که انتقال آب برای اهداف کشاورزی مورد تأیید نیست. بیان جزئیات فنی، در متن طرح مورد نیاز نیست، اما لازم است به کلیاتی که در بالا آورده شده در متن طرح اشاره شود.

–  در متن طرح، ابتدا به انتقال و سپس به شیرینسازی آب اشاره شده، درحالی که قاعدتاً در طرحهای مشابه، ابتدا شیرین‌سازی و سپس انتقال آب انجام می‌گیرد.

جمع‌بندی و پیشنهاد

در پایان این گزارش، تاکید شده است؛ اگرچه موضوع تأمین آب مناطق شرق و جنوب شرق کشور از اهمیت فراوانی برخوردار است، اما به دلیل ماهیت اجرایی اینگونه طرح‌ها و وجود برخی ایرادات در متن طرح حاضر، پیشنهاد می‌شود این موضوع از طرف قوه مجریه و در قالب طرح جامع متناسب با مباحث آمایشی مناطق مورد نظر پیگیری شود و مجلس شورای اسلامی نیز با نظارت دقیق و کارآمد، موجب تسریع در اجرای آن شود و یا تمهیدات لازم جهت رفع اشکالات طرح اندیشده شود.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.

انتهای پیام/